Ritus benedictionis pontificalis
Uroczyste błogosławieństwo biskupie (mniej uroczyste, stosowane na mszach recytowanych, różni się tylko brakiem mitry i pastorału) wyglądało w sposób następujący: po Placeat biskup, stojąc przodem do ołtarza, otrzymuje mitrę i śpiewając Sit nomen Domini benedictum, kreśli kciukiem prawej dłoni znak krzyża na piersi, lewą trzymając na ołtarzu. W czasie gdy chór odpowiada, obie dłonie opiera na mensie, po czym śpiewa Adiutorium nostrum in nomine Domini i robi duży znak krzyża prawą dłonią, którą następnie ponownie kładzie na ołtarzu. Po odpowiedzi podnosi oczy i ręce w górę, po czym zaraz opuszcza wzrok oraz ręce, które łączy na wysokości twarzy i śpiewa Benedicat vos omnipotens Deus. Następnie odwraca się w prawo i do lewej dłoni otrzymuje pastorał. Śpiewając Pater błogosławi znajdujących się po stronie epistoły, na et Filius będących na wprost, a na et Spiritus Sanctus tych po stronie ewangelii, po czym zwraca się do ołtarza, robiąc w ten sposób kółko. Przy Mszach versus populum biskup nie odwraca się w czasie błogosławieństwa, lecz błogosławi zaczynając od strony ewangelii.
Arcybiskupi (oraz inni dostojnicy posiadający przywilej niesienia przed nimi krzyża) udzielali błogosławieństwa w ten sam sposób co biskupi, jednakże bez mitry, a przed błogosławieństwem skłaniali głowę przed krzyżem, trzymanym przez klęczącego przed nimi kapelana.
Uroczystego błogosławieństwa Miastu i Światu (Urbi et Orbi) udzielał zwyczajowo Ojciec Święty z balkonów trzech wielkich rzymskich bazylik: na Watykanie w Wielki Czwartek, w Niedzielę Zmartwychwstania, w uroczystość świętych Piotra i Pawła oraz w dniu koronacji; na Lateranie na Wniebowstąpienie (choć czasem było udzielane na Zesłanie Ducha Świętego) i podczas ingresu do bazyliki; na Eskwilinie (u Matki Bożej Większej) na Wniebowzięcie NMP.
Błogosławieństwo takie udzielane było także przy niektórych innych okazjach np. w czasie Roku Świętego, a dawniej, przed upadkiem Państwa Kościelnego, także z loggii pałacu na Kwirynale w Objawienie Pańskie, Zesłanie Ducha Świętego czy Wszystkich Świętych. Z błogosławieństwem Urbi et Orbi wiąże się możliwość uzyskania odpustu zupełnego.
Sancti Apostoli Petrus et Paulus: de quorum potestate et auctoritate confidimus, ipsi intercedant pro nobis ad Dominum.
Amen.
Precibus et meritis beatae Mariae semper Virginis, beati Michaelis Archangeli, beati Ioannis Baptistae, et sanctorum Apostolorum Petri et Pauli et omnium Sanctorum, misereatur vestri omnipotens Deus, et dimissis omnibus peccatis vestris, perducat vos Iesus Christus in vitam aeternam.
Amen.
Indulgentiam, absolutionem et remissionem omnium peccatorum vestrorum, spatium verae et fructuosae poenitentiae, cor semper poenitens, et emendationem vitae, gratiam et consolationem Sancti Spiritus, et finale perseverantiam in bonis operibus tribuat vobis omnipotens et misericors Dominus.
Amen.
Et benedictio Dei omnipotentis, Pa+tris et Fi+lii et Spiritus + Sancti, descendat super vos et maneat semper.
Amen.
