Messa dello Spadone

W Cividale del Friuli, miejscowości należącej do dawnego patriarchatu Akwilei, w kościele arcyprezbiterialnym pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej, w święto Objawienia Pańskiego, odprawiała się solenna Msza Święta nazywana „Mszą Pałasza” lub „Mszą Miecza”. Zwyczaj ten, nieco zmieniając się w czasie, przetrwał do dzisiaj. Nazwa swą bierze od ceremonii wykonywanych przez jednego z kanoników kapituły, pełniącego funkcję diakona, a trzymającego w rękach miecz oraz lekcjonarz, na głowie zaś mającego hełm. W takim stroju wychodzi z zakrystii, w prezbiterium pozdrawia celebransa, kanoników oraz wiernych, wykonując mieczem powolne zamachy od twarzy ku ziemi. Następnie oddaje swoje insygnia, by ponownie otrzymać je na Ewangelię, kiedy to powtarza salutacje przed i po jej proklamacji na lokalną melodię. „Uzbrojony” odśpiewuje także Noveritis i Ite, missa est (z tropem), po którym ponownie oddaje salutacje mieczem.