Sutanna i zimarra

Używanie zwykłej, codziennej sutanny:
– papież nosi się na biało, w lecie sutanna satynowa, w zimie z sukna;
– u kardynałów sutanna jest czarna, wełniana, dodatki i obszycia są jedwabne, szkarłatne;
– arcybiskupi, biskupi i prałaci di mantelletta podobnie noszą sutannę czarną, wełnianą, ale obszycia mają z jedwabiu w kolorze amarantowym, zaś prałaci di mantellone w kolorze purpurowym-fioletowym;
– kardynałowie-zakonnicy noszą sutanny, zarówno zwykłe jak i chórowe, w tym samym kolorze, jaki mają habit;
– przyjęło się też, że wszyscy dostojnicy, poza papieżem i dostojnikami-zakonnikami, w czasie prywatnym mogą nosić zwykłe, czarne sutanny.

W czasie uroczystych ceremonii kościelnych używano sutann chórowych, które od codziennych mogły różnić się kolorem, materiałem, a przede wszystkim posiadaniem trenu. Caudae (ogony) w tego rodzaju szatach zniósł niestety Pius XII.

Papieska sutanna chórowa wykonana była z jedwabiu falistego.

Kardynalski strój chórowy mógł być w trzech kolorach: czerwonym, fioletowym w okresach pokuty i żałoby oraz w kolorze różowym, używanym w niedziele Gaudete i Laetare.  Jako materiału używano jedwabiu falistego w okresie letnim oraz z sukna w okresie zimowym, od czego wyjątkiem było używanie zawsze falistego jedwabiu w sutannach różowych.

Biskupie sutanny robiono z sukna na czas zimowy, zaś z wełny z merynosu na okres letni. Wyjątkiem byli Asystenci Tronu Papieskiego przebywający w Rzymie – jak już wiemy, ci wtedy chodzili w jedwabiach. Biskupie sutanny chórowe były w dwóch kolorach: fioletowym i czarnym z fioletowymi obszyciami (w okresach pokutno-żałobnych), ale oczywiście obie miały treny. Jednakże jeżeli biskup przebywał w Rzymie, czarną sutannę chórową zakładał tylko w okresie wakansu Stolicy Apostolskiej i w Wielki Piątek.

Kardynałowie i biskupi zakonni jako strój chórowy mogli nosić sutannę, ale w kolorze odpowiednim dla swojego zakonu i z jedwabiem użytym tylko przy dodatkach.

Prałaci di mantelletta, z racji tego, że należeli do dworu papieskiego, wszędzie nosili fiolety: jedwab w lecie i sukno w zimie. Poza tym do ich sutanny chórowej stosowały się te same zasady, co do biskupiej, ale okresami żałobnymi były tylko Wielki Piątek i sediswakancja. Prałaci di mantellone sutannę chórową mieli bez trenu, z materiałów i w kolorze podobnymi jak prałaci od mantoletu, ale z obszyciami fioletowymi.

Zimarra (pol. symara) – terminem tym wyróżnia się czasem strój bardzo podobny do codziennej sutanny, tyle że posiadający podwójne rękawy (krótsze spięte rzędem guzików) oraz krótką pelerynkę, nazywaną pellegrina.

Zimmarra dla kolejnych stopni kościelnej hierarchii jest kolorystycznie podobna do sutanny:
– kardynałowie: czarna ze szkarłatnymi obszyciami;
– arcybiskupi, biskupi i prałaci di mantelletta – czarna z obszyciami czerwonymi w odcieniu amarantowym oraz czarna z fioletowymi obszyciami w okresach żałobno-pokutnych;
– prałaci di mantellone – czarna z fioletowymi obszyciami.

W przypadku zimarry zakonników stosowały się te same zasady co w przypadku sutanny: noszono kolor odpowiedni do koloru zakonnego habitu. W użytkowaniu prywatnym, z powodów praktycznych, zdarzały się też zimarry czarne z obszyciami w odpowiednim kolorze.

Przywilej całkowicie czarnej symary przysługiwał m.in. wikariuszom generalnym, administratorom diecezji czy rektorom seminariów.